Recensie: Door de bank genomen: 10 jaar later

20-03-2023

Vermaak en verontwaardiging gaan hand in hand bij De Verleiders

In 2014 presenteerden De Verleiders Door de Bank genomen, een stuk waarin de acteurs het geldstelsel en de banken bevroegen. Tien jaar later zijn ze terug op het toneel met een vervolg. Twee castleden werden vervangen (op het toneel staan George van Houts, Pierre Bokma, Victor Löw, Linde van den Heuvel en Adam Kissequel). Bovendien is de insteek ditmaal specifieker: de hele voorstelling staat in het teken van de CBDC, de Central Bank Digital Currency. Deze digitale euro, die as we speak wordt ontwikkeld, moet een digitale, publieke munt worden. De Verleiders willen het publiek informeren én waarschuwen voor deze ontwikkeling. Een bewonderenswaardige missie die een stuk oplevert dat vermaak en verontwaardiging combineert, dat opjut en verontrust, maar niet altijd inhoudelijk overtuigt. 

Op een rijtje en in witte bureaustoelen gezeten overhoren de vijf acteurs bij aanvang van het stuk het publiek. Wat is geld? Van wie is het geld dat op de bank staat, van jou of van de bank? Het is de opmaat naar een stuk waarin De Verleiders meerdere petten op hebben: die van acteur én die van onderwijzer. Met behulp van een enorme grafiek duidt George van Houts bijvoorbeeld de meest recente ontwikkelingen in de financiële sector - de val van onder meer de Silicon Valley Bank. De informatieve verhandelingen worden afgewisseld met scènes waarin sleutelfiguren uit de financiële wereld hun opwacht maken (en waarin de vijf acteurs met over the top karikaturale impersonaties zichtbaar hun hart kunnen ophalen). Tot slot heeft de “doemboomer”, zoals Linde van den Heuvel George van Houts wegzet in een geestige meta-reflectie, zijn stempel gedrukt op een serie scènes waarin Van den Heuvel en Bokma een nogal dystopische toekomstvisie uitwerken, waarin de overheid burgers controleert middels de digitale munt. 

Kortom: lezing, satire en science-fiction worden aan elkaar geregen. Ergens tussendoor herrijst Jezus nog om de financiële topmannen en -vrouw ter morele verantwoording te roepen. De Verleiders hebben de lachers op hun hand met dit soort scènes - met name Pierre Bokma met zijn vertolking van een lispelende Spanjaard - maar een beetje flauw en moralistisch is het wel. Bovendien gaat er zoveel tijd in de vertolking van dit soort figuren zitten, dat de crisis waarvan De Verleiders zeggen dat we er middenin zitten niet altijd evenwichtig geduid wordt. Iets meer achtergrond van de problematiek alsmede bronvermelding zou het stuk niet alleen overtuigender maken, maar ook het publiek handvatten geven om te begrijpen wat er speelt én daar iets van te vinden. 


Fotograaf: Raymond van Olphen
Auteur: Vita Westra