Het toneel is vrijwel leeg. Er vallen straaltjes zout naar beneden, resulterend in twee bergjes. Ze staan centraal voor de generaties in dit verhaal: hijzelf als zoon en zijn vader. Na de geboorte van Benja’s dochter verschijnt een derde straaltje zout. Het zorgt voor een sereen en intrigerend toneelbeeld. Opsmuk heeft Benja Bruijning niet nodig om zijn verhaal te vertellen. Geen decorstukken, geen muziek. Alleen hijzelf.
In Een Leven geeft Benja Bruijning zijn eigen draai aan de tekst van de Britse toneelschrijver Nick Payne (1984). Een stuk over geboorte en dood, vader worden en zoon zijn. Hiermee treedt Benja in de voetsporen van onder meer Jake Gyllenhaal. Benja kreeg toestemming van Payne om het stuk (A Life) zelf te vertalen. Net als de schrijver verloor Benja zijn vader kort nadat hij zijn eerste kind had gekregen. Een heftige periode waarin hij uitersten van emoties ervaart; er is vreugde en tegelijkertijd enorm verdriet. De gelijkenis met Payne’s A Life triggerde Bruijning om de monoloog naar de Nederlandse theaters te brengen. De regie is in handen van Olivier Diepenhorst.
Gedurende het stuk wordt in een split second overgeschakeld tussen de twee verhaallijnen: de aftakeling en de dood van zijn vader versus de geboorte van zijn dochter. De overgangen zijn zeer abrupt. Dit houdt de vaart erin, maar zorgt soms ook voor verwarring. Tijd om te begrijpen in welke situatie de acteur zich op dit moment bevindt, is er niet. Dit geven wordt door Benja tevens zelf beaamt: ‘’Die twee tijdslijnen raken langzamerhand steeds meer vervlochten, tot het op een gegeven moment een puzzel is om naar te luisteren’’ (Bron: Het Parool).
Het is knap hoe Benja de aandacht van het publiek geen seconde weet te verliezen. Ook wie nog niet de dood of geboorte van zo dichtbij heeft meegemaakt, wordt volledig meegezogen in de emoties. In zijn spel is Benja zeer overtuigend en puur. Het maakt dat je als toeschouwer vergeet dat de tekst eigenlijk aan een Britse toneelschrijver toebehoort.
Het merendeel van Een Leven voelt zwaar aan, maar er is ook ruimte voor humor. De scène met de eindeloos lange checklist van de ‘ziekenhuistas’ is hier een prima voorbeeld van. In deze tas zit alles wat nodig is voor een bevalling; van tepelhoedjes tot snacks en een heus TENS-apparaat. Ondanks de uitmuntende voorbereiding zijn het de ontbrekende AA-batterijen van het TENS-apparaat die voor paniek in de tent zorgen. Gelukkig is er altijd wel iemand in de buurt met een voorraad batterijen. Andere jonge vaders bijvoorbeeld.
Bijzonder is de passage over de zogenaamde roze wolk die Benja niet ervaarde na de geboorte van zijn dochter. In de emotionele rollercoaster van rouwverwerking en uitputting lukte het hem niet om direct van zijn pasgeboren kindje te houden. De omslag van zoon naar vader is gecompliceerd. Het is een weg waarvan hij niet weet hoe het bewandeld moet worden. Zijn vader zou hem wellicht de juiste kennis kunnen aanreiken. Al dan niet met de hulp van zijn gigantische boekenverzameling.
Beeld: Anne van Zantwijk
Auteur: Angela Lanser